Dostoyevski’nin 1864’de kaleme aldığı ve aslında pek bilinmesede ilk varoluşçu roman olarak kabul edilen ‘Yeraltından notlar’ kitabında, kendi yaşadıklarını farklı bir gerçeklikle anlatmaya çalışır.

Benim içinse anlamı bambaşkadır.

Hiç kimsenin söylemeye cesaret edemediği konularda kendi düşüncelerini anlatmasını önemserim ben.

İçine sinmeyen olaylara karşı gösterdiği tepkileri merak ederim.

Oysa ki yeraltı benim için bambaşka dünyalara açılan bir penceredir.

Çoğu zaman, depremdir …

Kayaçlar fay düzlemleri boyunca yavaşça birbirlerine sürtünerek sessizce, elastik deformasyon enerjisini biriktirirler , örneğin, Marmara denizinde yerin 17 km altında.

Naci hoca’nın Faya Seyahat kitabını incelerseniz, ekinde deniz tabanına inerek çektiği görüntüleride yayınlamıştır . Hatta radon gazı çıkışı , kabarcıklarını bile görürsünüz.

Adeta deniz dibinde yarı uykuda bir dev nefes almaktadır.

Ta ki kayaçların direnme gücü aşılana kadar. Sonrasında biriken bu enerjiyi tutamayacağınız o an geldiğinde, yeryüzüne çıkarak önüne gelen ne varsa devirmeye çalışır.

Denizde ise bu açığa çıkma düzleminde , olağanüstü enerjisini suya aktararak inanılmaz büyük dalgalara dönüşür.

Japonlar bu duruma Tsunami derler.Bu söz liman dalgası anlamına gelir ve bana görede böylesine görkemli bir doğa olayı için hayli yetersiz bir kelimedir.

Günümüzde depremin oluş zamanı önemli bir bilgidir. Tsunami için en erken uyarı 7dk. kadar önce verilebilirken, ilk deprem dalgası binanıza ulaştıktan sonra asıl yıkıcı olan dalgalar binanızı ısırmaya başlamadan önce ortalama 7-8 sn. vaktiniz olduğunu ve hatta böyle bir sistemin şuan akıllı binalarda uygulanarak deprem başladığında binanın elektrik , doğalgaz sistemini devre dışı bırakarak emniyete aldığını daha önce yazmıştım.

Burada çözülemeyen aslında, depremin oluş zamanını ve yerini tıpkı meteoroloji biliminde olduğu gibi tahmin edilememesinden doğmaktadır..

Bakınız geçen hafta İstanbul’da ciddi kar yağacağı ve hatta bu karın bir hafta etkili olacağını ilk duyduğumda arabada giderken radyodan haberleri dinliyordum .

İstem dışı önce dışarıya baktım sonrada arabanın kontrol panelindeki hava sıcaklığına .İnanın hava o kadar güneşliydi ki şubat ayı olmasına rağmen, sıcaklık 21 ° C’yi gösteriyordu şaşırmıştım ve içimden hadi canım dedim. Bu kadarda saçmalanmaz bu hava gidecek ve en son 1985 yılında İstanbul’da görülen türden bir kış yaşanacak dahası kar bir hafta etkili olacak.

Kısaca,bu meteoroloji’de iyice abarttı diye söylendim.

Oysa bu hafta inanın çok şaşırdım , neredeyse söylenen herşey gerçekleşti.

Peki deprem içinde günün birinde böyle tahminler yapılabilirmi ?

Aslında yapılıyor ancak tek bir fark var bu hafta şu günden itibaren denilmiyor o kadar.

Tarihsel ve aletsel depremler bölgenin jeolojisi , jeofizik Vs30 kayma dalgası hızları, PGA, PGV değerleri birleştirilerek en son gerçekleşen sismotektonik aktiviteleride işin içine kattığımızda şunu söyleyebiliyoruz aslında , olasılıksal olarak şu bölgede X yıl içinde 7 magnitüdünden büyük bir depremin olma ihtimali %77 yada %85 dir.

Bu tahminleri bölgesel deprem tehlike analizleriyle irdelemek jeofiziksel bir yorumlama gerektiriyor. Ve aletsel olarak bu depremler kaydedilerek izleniyor. Bir bölgede olağan dışı bir hareketlilik varsa detaylı analizler yapılıyor.

Fakat insanların bu tahminleri öğrendiğinde verdiği tepki maalesef binaları için bir şeyler yapmak noktasında etkili olmuyor.

Şöyle düşünelim aslında, bu konuda beklenen şu mu,?

Örneğin,26 Şubat 2021’de gece saat 04-03’de depremin hangi büyüklükteolacağını söylersen inanırım.

Yoksa benim için senin anlattıklarının hiçbir kıymeti yok mu diyorsunuz.

Burada önemli olan, bu risk her geçen gün artarken sizin binanız ve aileniz için birşeyler yapıp yapmadığınızdır.

Aslında beklenen şu mudur , ben depremin ne zaman olacağını bilirsem ailemle dışarı çıkar beklerim bina yıkılmazsa evime geri dönerim.

Ya yıkılırsa ?

Gidecek bir eviniz kalmazsa ?

Onu o zaman düşünürüzmü diyorsunuz ?

Depremin hangi gün ve saatte olacağı önemli değildir.

Önemli olan, sizin bu depreme ne kadar hazırlıklı olduğunuzdur…