Baş dönmesi bir hastalık mıdır?

Vertigo baş dönmesi olarak bilinmektir. Bilindiği gibi vertigo birçok hastalığın belirtisi olabilir. Vertigo şikayeti olan hastalar yaşadıklarını; baş dönmesi şikayetinin yanısıra sersemlik hali, sendeleme, sallanma, boşlukta olma hissi, dengeyi bulmada güçlük olarak da anlatmaktadırlar. İleri yaşlardaki hasta grubunda ise sebebi anlaşılmayan düşmelerde baş dönmesi (vertigo) ve nedenleri araştırılmalıdır.

Vertigo bir hastalık olmaktan ziyade bir belirtiler grubudur ve denge sistemini (santral veya periferik) tutan veya etkileyen hastalıklardan kaynaklanır.

Vertigoya neden olan hastalıkların tanısı bazen zor koyulabilir

Baş dönmesi sorunu yaşayan hastaların mutlaka alanında uzman bir hekime başvurması gerekmektedir.

Vertigo ve diğer benzer şikayetler bazen muğlak olabilir, sıkıntıyı yaşayan kişi tarafından zor tarif edilebilir. Bu nedenle hikaye alınırken sabırlı olmalı ve hastaya yardımcı olunmalıdır. Hastanın muayenesinde vertigonun olası nedenlerine yönelik fizik muayene muhakkak yapılmalıdır. Verigo hastalarında denge testleri gerekebilir, hatta bazı incelemeler (videonistagmografi gibi) fizik muayenenin önemli bir kısmını oluşturur. Tüm bu sıraladıklarımızdan dolayı vertigo tanısı bazen çok zor olabilir.

Uzman hekim incelemesinde hasta öyküsünün detaylıca dinlenmesi oldukça önemlidir. Örneğin baş dönmesi pozisyon değiştirme durumunda yaşanıyor ve beraberinde hafif sersemlik hali getiriyorsa iç kulak kristallerinden kaynaklanan vertigoyu işaret edebilir. Bunun aksine ani başlangıçlı şiddetli baş dönmesi yaşanıyorsa ‘akut vestibulopati’ tanısı koyulabilir. Yine işitme kaybı veya çınlama eşlik ediyorsa Meniere Hastalığı olarak bilinen endolenfatik hidrops akla gelmelidir. Bu örnekler çoğaltılabilir. Burada vurgulamak istediğimiz nokta; alanında bilgili ve deneyimli bir hekimin detaylı bir öykü alması ve hastayı iyi dinlemesi gerektiğidir.

Vertigo nedenli baş dönmeleri iki başlık altında incelenmektedir. Bunlar; santral baş dönmeleri ve periferik baş dönmeleridir. Detaylıca incelemek gerekirse;

Santral baş dönmeleri genellikle merkezi sinir sisteminde yer alan problemlerden kaynaklanmaktadır. Beyin, beyin sapı ve beyincik kaynaklı baş dönmeleri santral baş dönmesi olarak incelenmektedir.

Periferik baş dönmesi ise iç kulak ve denge sinirinden kaynaklanmaktadır. Yukarıda örneklenen hastalıklar periferik vertigonun sık görülen sebeplerindendir.

Tedavi yöntemleri

Vertigo tedavisinde ilk olarak vertigoya sebep olan hastalığın bulunması ve bu hastalıkların tedavi edilmesi gerekir. Doğru tedavi için doğru tanı koymak elzemdir. Çünkü yanlış tedavilerin kötü sonuçları olacaktır. Örnek vermek gerekirse iç kulak kristallerinden kaynaklı vertigo durumlarında kristallerin yeniden konumlandırılması gerekebilir. Yani iç kulak kanallarına kaçan tortuların tekrar olmaları gereken yere yönlendirilmeleri hedeflenir. Burada hangi kulak, hangi kanal ve nasıl tutuldukları oldukça önemlidir.

Meniere hastalığı, vestibüler migren, akut vestibulopati gibi diğer iç kulak ve denge hastalıklarının tedavileri de farklılıklar gösterir. Yine vertigo ile kendini gösteren iç kulak ve denge hastalıkları birlikte bulunma eğilimindedir. Bu noktanın da tanı ve tedavide gözden kaçmaması gerekir.