D vitamini eksikliğine bağlı 10 hastalık nedir?

En büyük D vitamini kaynağının kapınızın hemen dışında, güneş ışınları olduğunu biliyorsunuzdur. Güneş, D vitamininin ciltte sentezlenmesine yardımcı olur. D vitamini, kemik sağlığı, bağışıklık sistemi ve beyin gelişimi için oldukça önemlidir. Ancak D vitamini sağlığınız için bir nimet olabileceği gibi eksikliği de sağlık sorunlarına yol açabilir.

D vitamini eksikliği ile hastalıklar arasında birçok ilişki vardır. Doğal olarak D vitamini seviyelerini artırmak sağlığınızı iyileştirmenin ve birden fazla hastalık riskinizi azaltmanın en kolay yollarından bitidir.

D vitaminini yiyeceklerden de alabilirsiniz, ancak seçenekler sınırlıdır. D vitamini birkaç gıdada doğal olarak bulunur. Somon balığı D vitamininin birkaç iyi besin kaynağından biridir. Yumurta sarısı da az miktarda D vitamini içerir ve takviyeli sütler, tahıllar ve portakal suyu da günlük ihtiyacınızın bir kısmını karşılayabilir.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ
D vitamini eksikliğinin belirtileri arasında kemik ağrısı, kas zayıflığı, yorgunluk ve ruh hali değişiklikleri yer alır. Pek çok faktör bu belirtileri etkileyebilirken, son zamanlarda yaşam tarzınızı değiştirmediyseniz, bu tür durumlar D vitamini eksikliğinin belirtileri olabilir.

D vitamini pek çok gıdada bulunmadığından ve yaşadığınız yere bağlı olarak güneşlenme süreniz sınırlı olabileceğinden uzmanlar, D vitamini düzeylerinin yıllık olarak kontrol ettirilmesi gerektiğini öneriyor. Yıllık kontrollerden sonra, bir takviyenin gerekli olup olmadığını veya daha fazla D vitamini açısından zengin gıdalar tüketmenin gerekli olup olmadığını sağlık uzmanınızla değerlendirebilirsiniz. Ayrıca, koyu tenli bireyler, altta yatan belirli sağlık sorunları olanlar veya belirli ilaçları alanlar ve güneş ışığını sınırlı şekilde alan bir şehirde yaşayanlar da dahil olmak üzere bazı grupların D vitamini düşüklüğüne daha yatkın olabileceğini unutmayın.

D VİTAMİNİ EKSİKLİĞİNE BAĞLI 10 HASTALIK
D vitamini yetersizliği, bazıları yaşamı tehdit eden hastalıklar olmak üzere birçok sağlık sorununu tetikleyebilir. İşte D vitamini eksikliğine bağlı 10 hastalık:

D Vitamini Eksikliği ve Solunum Hastalıkları

D vitamini takviyelerinin koronavirüsün neden olduğu solunum yolu hastalığını önlemede veya yönetmede faydalı olabileceğini gösteren ön araştırmalar hakkında çok fazla şey konuşuldu. Çalışmalar hala erken aşamada olsa da, geçmiş araştırmalar D vitamininin solunum yolu hastalıklarından korunmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor.

Örneğin, 2017'de yayınlanan bir çalışmada, D vitamininin pnömoni, bronşit ve sinüzit dahil olmak üzere solunum yolu enfeksiyonları üzerindeki etkisini inceleyen 25 klinik çalışmanın verilerine bakıldı. Araştırmacılar, 11 bin 321 çalışma katılımcısından D vitamini alan kişilerin, D vitamini almayan kişilere kıyasla solunum yolu hastalığına yakalanma riskinin yüzde 12 daha az olduğunu buldu.

Birçok farklı araştırma, plaseboya kıyasla D vitamini alan okul çağındaki çocukların grip olma risklerinin yüzde 42 daha az olduğunu buldu.

D vitamini takviyesi ile koronavirüs arasındaki bağlantı fikrinin henüz erken olduğunu söyleyen araştırmacılar, D vitamini eksikliği oranlarının yüksek olduğu ülkelerde koronavirüs ölüm oranlarının daha yüksek olduğunu gösteren bir çalışma olduğunu da belirtiyor.

D vitamininin bağışıklık sistemimizde ve vücudumuzun enfeksiyonla savaşma yeteneğinde rol oynadığını biliyoruz. Bağışıklık hücrelerinde D vitamini reseptörleri olduğunu ve D vitamini eksikliğinin enfeksiyona karşı duyarlılığımızı artırdığını biliyoruz. Dolayısıyla, D vitamini eksikliğinin koronavirüs enfeksiyonu riskini artırması mümkündür, ancak kesin bir sonuca varılmasına izin veren spesifik araştırma sonuçları henüz yok.

D Vitamini Eksikliği ve Erektil Disfonksiyon

Araştırmalar, şiddetli erektil disfonksiyonu (ED) olan erkeklerin, hafif ED'li erkeklere göre D vitamini düzeylerinin önemli ölçüde daha düşük olduğunu gösteriyor.

Araştırmacılar, D vitamini eksikliğinin, damarların genişleme yeteneğini engelleyerek ED'ye neden olabileceğini söylüyor.

Örneğin, Amerikan Kardiyoloji Koleji Dergisi'nde yayınlanan bir araştırma, sağlıklı insanlarda D vitamini eksikliğinin gerçekten de damar sertliği ile bağlantılı olduğunu öne sürdü. Ereksiyonun sağlanması için gerekliliklerden biri, penise kan sağlamaktan sorumlu olan atardamarların düzgün çalışmasıdır.

ED, erkekler arasında en yaygın cinsel sorundur. ED, diyabet, prostat kanseri ve yüksek tansiyon gibi diğer sağlık durumlarından kaynaklanabilir. Yaygın ED tedavileri, hormon replasman tedavisi, sigarayı bırakmak, alkolü sınırlamak ve dengeli bir diyet yemek gibi yaşam tarzı değişikliklerini içerir.

D Vitamini Eksikliği ve Depresyon

Mevsimsel duygudurum bozukluğuna aşina iseniz, D vitamini eksikliğinin daha yüksek depresyon riski ile bağlantılı olabileceğini duymak sizi şaşırtmayabilir. Ne de olsa, D vitamininin bir diğer adı güneş ışığı vitaminidir ve bunun nedeni, birçok insanın güneşe maruz kalma sayesinde ihtiyaç duydukları D vitamininin çoğunu üretmesi değildir.

D vitamini seviyeleri ruh hali ile bağlantılıdır. Eksik D vitamini düzeylerinin depresyonla ilişkili olduğu ruh hali ve D vitamini düzeyleri arasında bir ilişki olduğunu gösteren araştırma kanıtları vardır.

Bununla ilgili yakın zamanda yapılan bir çalışma, D vitamini takviyesinin tip 2 diyabetli kadınların ruh halini iyileştirmeye yardımcı olduğunu buldu. Küçük çalışmadaki tüm kadınlara altı ay boyunca yüksek dozda D vitamini (haftada 50.000 IU) verildi. Araştırmacılar, depresyon ve kaygıda önemli bir azalma ve zihinsel sağlıkta bir iyileşme olduğunu buldular.

Eğer boşluk veya umutsuzluk, sinirlilik, yorgunluk, iştah değişiklikleri gibi depresyon belirtilerini sebepsizce yaşıyorsanız, bunun en büyük nedeni düşük D vitamini seviyeleri olabilir.

D Vitamini Eksikliği ve Demans

Araştırmalar, ileri yaştaki yetişkinlerde orta ve şiddetli D vitamini eksikliğinin Alzheimer hastalığı da dahil olmak üzere bazı demans (bunama) türleri için iki kat risk ile ilişkili olduğunu buldu. Demans, günlük yaşamı olumsuz etkileyen düşünce, davranış ve hafızadaki düşüşlerdir. Alzheimer hastalığı demansın en yaygın şeklidir ve bunama vakalarının yüzde 80'ini oluşturur.

Bunaması olmayan 65 yaş ve üstü 1600'den fazla kişiyi analiz eden bir araştırmada, normal D vitamini düzeyine sahip kişilerle karşılaştırıldığında, D vitamini düzeyi düşük olanların tüm nedenlere bağlı bunama geliştirme riskinin yüzde 53 arttığı, ciddi düzeyde eksik olanların ise yüzde 125 arttığı gözlemlendi. Ayrıca, çalışma yazarları, daha düşük D vitamini seviyelerine sahip kişilerin, özellikle Alzheimer hastalığına yakalanma riskinin yaklaşık yüzde 70 daha fazla olduğunu ve ciddi şekilde eksik olanların bu nörodejeneratif bozukluğu geliştirme olasılığının yüzde 120'nin üzerinde olduğunu buldular.

Demansın hem hastalar hem de aileleri üzerindeki yıkıcı etkileri göz önüne alındığında, bu bulgular endişe verici görünebilir. Ancak araştırmacılar, çalışmalarının gözlemsel olduğunu, yani D vitamini eksikliği, bunama ve Alzheimer ile doğrudan bir neden-sonuç ilişkisi kanıtlamadıklarını belirttiler. Bununla birlikte, güneş ışığı vitamininin beyinde bunama ile bağlantılı plakları temizlemeye yardımcı olabileceğini öne sürdüler.

D vitamini ve demans arasındaki ilişkiden bağımsız olarak, sağlıklı bir diyet izlemek (MIND diyeti özellikle düşük demans riski ile bağlantılıdır), düzenli egzersiz yapmak ve zihinsel sağlığınıza yönelmek gibi denenmiş ve doğru sağlık tavsiyelerini izlemenin demans riskini azaltmada yardımcı olabileceğini unutmayın.

D Vitamini Eksikliği ve Prostat Kanseri

Yakın zamanda ABD'de yapılan bir araştırmada, Amerikalı erkeklerde düşük D vitamini seviyeleri ile agresif prostat kanseri arasında bir bağlantı bulundu.

Araştırmacılar, prostat biyopsisi yapılan 40 ila 79 yaşları arasındaki 667 erkekte D vitamini seviyelerine baktılar. D vitamini ve prostat kanseri arasındaki bağlantı, özellikle Afrika kökenli Amerikalı erkeklerde güçlü görünüyordu ve sonuçlar, D vitamini düzeyi düşük olan Afro-Amerikalı erkeklerin, normal D vitamini düzeyine sahip diğer erkeklere göre kanser için pozitif test verme risklerinin daha yüksek olduğunu gösteriyor.

Bu bulgular gözlemsel olmasına rağmen (yani, çalışma düşük D vitamininin prostat kanserine yol açtığını kanıtlamadı), araştırma, yeterli D vitamini alımının hastalık riskinizi azaltmaya yardımcı olabileceğini gösteriyor. Ayrıca eğer etkileniyorsanız hemen teşhis ve tedavi alabilmeniz için düzenli doktor ziyaretleri yapmalı ve prostat kanseri belirtilerini izlemelisiniz.

Amerikan Kanser Derneği'ne göre prostat kanseri çoğunlukla ileri yaştaki erkeklerde görülür ve ortalama tanı yaşı yaklaşık 66'dır. Cilt kanseri dışında, erkeklerde en sık görülen kanserdir.

D Vitamini Eksikliği ve Kalp Hastalıkları

Çok sayıda çalışma, düşük D vitamini seviyeleri ile kalp hastalıkları ve ilgili komplikasyonlar arasında bir ilişki olduğunu göstermiştir. İncelemeler ateroskleroz, yüksek tansiyon, diyabet ve felç dahil olmak üzere kalp hastalığı ile ilgili sağlık sorunları için potansiyel bir suçlu olarak D vitamini düzeylerini işaret ediyor.

Kalp hastalıkları riskini azaltmak için sağlıklı bir kiloyu korumak, düzenli egzersiz yapmak ve yağsız et, kuru yemiş ve zengin meyve ve sebzelerden oluşan sağlıklı bir diyet izlemek gerektiğini unutmayın.

D Vitamini Eksikliği ve Osteoporoz

D vitamininin birincil rollerinden biri kemik sağlığını korumaktır. Düşük D vitamini seviyeleri, düşük kemik kalsiyum depolarına yol açarak kırık riskini artırır. Bu nedenle, bir D vitamini eksikliği osteoporoz riski altına sokabilir.

D vitamini, osteoporoz dahil olmak üzere kemik sağlığında büyük bir rol oynar. Düşük D vitamini seviyeleri kalsiyum emilimini azaltır ve kalsiyum emilimi kemik sağlığı için önemlidir.

D Vitamini Eksikliği ve Şizofreni

Şizofreni, ciddi bir beyin bozukluğudur. Genellikle 16 ila 30 yaşları arasında görülen şizofreni belirtileri arasında halüsinasyonlar, tutarsız konuşmalar, sosyal uzaklaşma ve odaklanma veya dikkat etmede güçlük yer alır.

Araştırmalara göre D vitamini eksikliği olan kişilerin, yeterli D vitamini düzeyleri olan insanlarla karşılaştırıldığında şizofreni tanısı alma riski iki kat artabilir. Ekim 2014'te Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism'de yayınlanan bir incelemede araştırmacılar, şizofreni ve D vitamini eksikliği arasındaki olası ilişkiyi analiz eden 19 gözlemsel çalışmanın bulgularını gözden geçirdiler ve iki faktör arasında bir bağlantı gözlemledi.

Düşük D vitamini tedavisinin şizofreniyi önlemeye yardımcı olup olmayacağını belirlemek için randomize kontrollü çalışmalara ihtiyaç duyulacağını belirtseler de, bu durumun yüksek enlemlerde ve soğuk iklimlerde daha yaygın olduğunu öne sürdüler.

Şizofreninin tam olarak tedavisi yoktur, şizofreninin yönetim yöntemleri arasında ilaç tedavisi, psikososyal terapi, bilişsel davranışçı terapi ve aile eğitimi ve destek grupları yer alır.

D Vitamini Eksikliği ve Diyabet

Düşük D vitamini seviyeleri ile diyabet arasındaki bağlantı açıktır. Neden bir bağlantı olduğu hala bilinmiyor, ancak bağlantı kesin olarak var.

Bazı araştırmacılar, bağlantının D vitamininin insülin duyarlılığı ve direncindeki rolüyle ilgili olduğuna inanıyor; bununla birlikte, randomize kontrollü çalışmaların tümü, D vitamini takviyeleri yoluyla D vitamini düzeylerini artırmanın insülin duyarlılığında iyileşmeler sağladığına dair kanıtları desteklemiyor. Önceki araştırmalar bu karışık sonuçlara işaret ediyor.

Bağlantının bir başka olasılığı, D vitamininin iltihaplanmadaki rolüyle ilgilidir, çünkü tip 2 diyabetli kişilerde daha yüksek kronik iltihaplanma vardır. Mart 2017'de yayınlanan bir derlemede, D vitamini eksikliği olduğunda vücuttaki birçok hücresel sürecin bozulmaya başladığı ve bunun diyabet gibi hastalıkların başlangıcına zemin hazırladığı bulundu.

Yine de diyabet riski taşıyan kişiler agresif bir takviye programına başlamamalıdır. D2d adlı büyük, çok merkezli bir çalışmanın yayınlanan bulgularından bu yana, D vitamini takviyesinin tip 2 diyabeti önlediğinin hala belirsiz olduğu biliniyor. Ancak doğal olarak alınan D vitamini, büyük bir fark yaratabilir.

D Vitamini Eksikliği ve Meme Kanseri

Düşük D vitamini seviyeleri ile bir bağlantı paylaşan sadece prostat kanseri değildir. D vitamini eksikliği ile meme kanseri arasında da bir bağlantı vardır.

D vitamini çalışmalarının çoğu, D vitamini düzeyi ile meme kanseri riski arasındaki ilişkiyi destekliyor. Bu, D vitamini eksikliğinin daha yüksek meme kanseri riski ile ilişkili olduğu anlamına gelir.

Araştırmalarda yüksek konsantrasyonlarda D vitaminine maruz kalan meme kanseri hücrelerinin, şiddetin azalmasıyla ilişkili olduğu bulundu. Ancak elbette tam olarak kanıtlanması için daha çok çalışmaya ihtiyaç var.

D VİTAMİNİ AÇISINDAN ZENGİN BESİNLER
D vitamini elde etmek için günde 15 ila 20 dakika güneşe çıkmamız yeterlidir, bu nedenle güneş vitamini olarak bilinir ancak bu imkan her insanda yoktur. Bu nedenle, yeterli günlük D vitamini dozunu almanın tek yolunun bu olmadığını bilmelisiniz, çünkü D vitamininin yüzde 20'si sağlıklı, çeşitli, dengeli bir diyet yoluyla alınır.

D vitamini açısından en zengin besinler hangileri diye merak ediyorsanız, başlıca besinler şunlardır:

- Yağlı balık (somon, ton balığı, sardalya)

- Yumurta

- Tam yağlı süt

- Yoğurt

- Tereyağı

- Kaşar peynir

- Morina karaciğeri yağı

- Somon yağı

- Dana karaciğeri

- İstiridye

- Karides