Süt hakkında doğru ve yanlışlar nelerdir?

İnek sütü, beslenme uzmanları arasında en fazla tartışmaya ve anlaşmazlığa neden olan besinlerden biridir. Birçoğu sütü tavsiye ederken, bazıları bütünüyle kısıtlıyor. Bu yüzden, bu konuyu açıklığa kavuşturmak için bilimsel araştırmaların ne dediğine ve sütün ne kadar sağlıklı olduğunu inceledik.

Her şeyden önce, sağlıklı bir diyetin çeşitlilik içermesini vurgulamalıyız. Bu anlamda, alkol veya ultra işlenmiş endüstriyel ürünler gibi toksik maddeler dışında, gıda gruplarını kısıtlamak genellikle iyi bir fikir değildir.

İYİ BİR PROTEİN KAYNAĞIDIR
İnek sütünün besin değerlerini gözden geçirelim. Süt, biyolojik değeri yüksek, kaliteli proteinlerin öne çıktığı bir üründür. Bunlar, gerekli tüm amino asitlerin yanı sıra yeterli sindirilebilirlik seviyelerine sahiptir.

Süt proteinlerini iki türe ayırabiliriz. Globulinler ve kazeinler. İlki daha kolay sindirilirken kazeinler yavaş emilir.

Ek olarak, sütteki büyük çoğunluğu doymuş olan yağ asitlerinden özel olarak bahsetmek gerekir. Daha önceki yıllarda bu yağların sağlığa zararlı olduğu düşünülse de, günümüzde sağlıklı olduklarını gösteren kanıtlar artıyor.

Süt ayrıca iyi miktarda temel mikro besin içerir. A ve D gibi bazı vitaminler ve kalsiyum bakımından özellikle zengindir. Sütteki kalsiyumun kemik sağlığı için iyi olmadığı fikri de giderek yayılan yanlış bilgiler arasında ancak onlarca çalışma, sütteki kalsiyumun kemikler için oldukça iyi olduğunu kanıtlıyor.

TAM YAĞLI, YARIM YAĞLI VEYA YAĞSIZ: HANGİSİ DAHA İYİ?
İnek sütü hakkında tartışılan noktalardan biri de tam yağlı, yarım yağlı veya yağsız sütün hangisinin daha sağlıklı olduğudur. Bilimsel çalışmalar bu konuda oldukça açıktır. Yağlar sütten çıkarılırsa, A ve D gibi yağda çözünen vitaminler de atılacağından besin değerinin çoğu kaybolur. Bu nedenle, her zaman işlenmemiş, tam yağlı çeşitlerin tüketilmesi önerilir.

Yüksek yağ alımının kardiyovasküler sağlığı veya vücuttaki yağ oranını etkileyebileceği efsanesi geride kaldı. Araştırmalar, sütteki yağların değil, işlenmiş gıdalardaki yağların yani, trans yağ asitlerinin kalp-damar sağlığını ve vücut yağ oranını olumsuz yönde etkilediğini gösteriyor. Sütteki yağ, doymuş veya doymamış olmasına bakılmaksızın, sağlıklı insanlar için bir sorun oluşturmayacaktır.

Elbette tam yağlı inek sütü tüketirken ürünün kalori yoğunluğu dikkate alınmalıdır. İçeceğin fazla alınması, her gıdada olduğu gibi yağ dokusu şeklinde kilo alımını teşvik edebilir.

SÜT VE İLTİHAP
İnek sütünü kötüleyenlerin ana argümanı, bu besinin vücuttaki iltihaplanma seviyelerini arttırması, eklem veya kas ağrısı ile ilişkili sorunları tetiklemesidir.

Ancak bilimsel olarak bu iddiaları doğrulayan herhangi bir kanıt bulunmamaktadır.

Aksine araştırmalara göre, süt ürünleri tam oldukları sürece (işlenmemiş, tam yağlı) vücutta belirli bir iltihap önleyici (antiinflamatuar) güç gösterirler, bu nedenle tüketilmeleri, çeşitli ve dengeli beslenme içerisinde tavsiye edilir.

İnek sütü alımına karşı olanların ana argümanlarından bir diğeri de laktozun çok sayıda insan tarafından sindirilememesi, bağırsak problemlerine, rahatsızlıklara ve metabolik rahatsızlıklara neden olmasıdır.

ABD'de yayınlanan bir araştırma, nüfusun yüksek bir yüzdesinin şekeri sindirme sorunları olmasına rağmen, tüketimi tamamen bastırıldığında bu sorunların ağırlaştığını doğrulamaktadır.

Bununla birlikte, süt ve fermente gıdaların alımı, vücutta besin işlemeyi iyileştirir ve klinik semptomları azaltır. Bu nedenle bilim, inek sütü tüketimini tamamen ortadan kaldırmanın, çok kötü bir fikir olduğunu göstermektedir.

İNEK SÜTÜ NE KADAR SAĞLIKLI?
Araştırmalar, düzenli olarak inek sütü tüketiminin kolay kırılma gibi kemik problemleri riskini düşürdüğünü göstermektedir. Ayrıca kadınlarda özellikle menopoz döneminden sonra görülen bir kemik hastalığı olan osteoporozu önlemek için süt tüketimi, en önemli tedbirlerden biridir.

Ayrıca, bu gıda vücut için gerekli makro ve mikro besinleri sağlar ve mükemmel kalitededir. Bu nedenle çoğu beslenme uzmanı, onu diyetlere sık sık dahil edilmesi gereken sağlıklı bir ürün olarak görmektedir. Ancak enerji dengesini bozmamak için dengeli alınmalıdır.

Ancak laktoz intoleransı tanısı iyi konmuş kişilerde bazı önlemlerin alınması gerektiği doğrudur. Bu durumlarda bir seçenek, inek sütünün laktoz içermeyen versiyonlarını kullanmaktır, böylece sindirim sorunlarına neden olmazlar. Diğer alternatif ise içecekle birlikte bir laktaz hapı tüketmektir.

Bu şekilde sindirim kapasitesi artırılarak enzimin bağırsak düzeyinde sentezi iyileştirilir. Bu strateji her zaman başarılı olmasa da, birçok durumda sonuçlar tatmin edicidir.

İnek sütü ve diğer süt ürünleri günün çeşitli saatlerinde tüketilebilir. Az şeker ve yüksek protein, yağ ve vitamin içerdiğinden sabah ilk iş olarak tüketilmesi en uygun besinlerden biridir.

Ayrıca akşam saatlerinde tüketildiğinde dinlenmeye yardımcı olabilecek bir besindir. Uyku kalitesi üzerinde belirleyici bir etkiye sahip olan iki element olan melatonin ve serotonin sentezini uyarmak için kuru yemiş gibi yiyeceklere eşlik edebilir.

SÜTÜN MİKROBİYOLOJİK TEHLİKELERİ
Sütün güvenli bir gıda olarak kabul edilebilmesi için tüketilmeden önce bir dizi sterilizasyon işleminden geçmesi gerektiğini unutmayın. Sütü soğuk ve güneş ışığından uzak tutmanın yanı sıra, açıldıktan sonra önerilen alım tarihine uyun.

Doğru kullanılmadığı takdirde mikroorganizmalarla kontaminasyona yatkın, sağlık açısından risk oluşturabilecek bir içecektir. Bu anlamda, gıda hijyeni uygulamaları önemlidir. Aksi takdirde zehirlenme süreçleri yaşanabilir.

Sütün içinde antibiyotik olma ihtimalini konuşmadan inek sütünden bahsetmeyi bitirmek istemiyoruz. Bu, son yıllarda yayılan efsanelerden biridir ve doğruluğu tartışılabilir.

Antibiyotiklerle tedavi edilen ineklerin ürettikleri süte bileşiklerin bir bölümü geçebilir, ancak bu konuda birçok sıhhi denetim vardır. Ürünün kalitesi, vücuda zararlı olabilecek toksik veya biyoaktif maddeler içerip içermediğini görmek için periyodik olarak analiz edilir.

Bu nedenle denetimden geçen tüm paketli inek sütleri sağlık açısından güvenlidir ve kirleticilerden arındırılmıştır.