Tourette sendromu nedir, belirtileri nelerdir? Çocuklarda tourette sendromu tedavisi nasıl yapılır?

İnsanlar arasında tik olarak bilinen ve kontrol edilemeyen ani hareketler gösterilmesine ya da sesler çıkartılmasına sebep olan Tourette sendromu, bir sinir sistemi problemidir. İlk olarak 1825 yılında resmi olarak tanımlanan Tourette sendromu, ismini Fransız bir doktor olan Goerge Gilles de la Tourette'den almıştır. Çokça görülen ve birçok insanın hakkında detaylı bilgiye sahip olmadığı Tourette sendromu ile ilgili merak edilen her şeyi haberimizde okuyabilirsiniz…

TOURETTE SENDROMU NEDİR?

Tourette sendromu, tipik olarak çocukluk döneminde başlar ve istem dışı gerçekleşen, sistematik olarak tekrarlanan ani hareketlerin ve seslerin ortaya çıktığı bir nörolojik bozukluktur. İsmini Fransız doktor Goerge Gilles de la Tourette'den alan Tourette sendromu halk arasında tik hastalığı, aniden yüksek sesle bağırma, kendini tutamama gibi isimlerle de bilinmektedir.

Tourette sendromuna sahip kişilerin zekâ seviyelerinde herhangi bir anomali yoktur. Aynı şekilde bu sendroma sahip hastaların yaşam süresinde de Tourette sendromu herhangi bir değişime yol açmamaktadır. Tourette sendromu ömür boyu süren genetik ve kronik bir hastalıktır.

Tourette sendromu, hastalık sürecinde belirtilerinde değişiklikler gözlenebilen bir sinir sistemi bozukluğudur. Semptomlar zaman zaman artıp zaman zaman kişi tarafından bastırılabilmektedir. Ortaya çıkan semptomlar tikler, hapşırmak gibi kontrol altında tutulamayan dürtüler olmaktadır. Bunların yanında omuz silkme, yetişkinlerde istemsiz kafa sallama, kötü ya da argo sözler söyleme, küfür etme, sesler çıkartma gibi istemsiz semptomlar da gözlenebilmektedir.

Tourette sendromu, bu sendroma sahip kişiler için oldukça rahatsız edicidir ve sosyal hayatlarını çokça etkilemektedir. İstemsiz olarak gerçekleşen eylemler sonucunda kişinin kendine olan güveni azalmakta ve kişi asosyalliğe itilmektedir. Tourette sendromuna sahip kişilerde belirtileri azaltabilmek, bastırabilmek için kendini zorlama eylemi çok sık bir biçimde görülmektedir. Hastalar, ailesi ve çevresi tarafından yanlış anlaşılmamak adına semptomlarını bir süre baskılayıp ortaya çıkartmamak için elinden geleni yapabilir fakat bu süreç, hastanın semptomlarının daha da alevlenmesine neden olmaktadır. Sonuç olarak kendini baskılama durumu daha şiddetli belirtilerle tiklerin tekrar ortaya çıkmasına neden olabilir.

TOURETTE SENDROMU BELİRTİLERİ NELERDİR?

Tourette sendromunun belirtileri hastanın yaşına ve sendromun şiddetine göre farklılık göstermektedir. Sendrom ağır ya da hafif olarak belirtiler ortaya koyabilmektedir. Tourette sendromunun en çok görülen belirtisi tiklerdir. Bu tikler motor tikler ve vokal tikler olmak üzere iki ana başlıkta ayrıca basit ve kompleks olmak üzere iki alt başlıkta incelenmektedir.

Motor tikler eş zamanlı bir ya da daha fazla kasın çalışması ile ortaya çıkan kas tikleridir.

Vokal tikler, ağız, boğaz ve burun bölgelerinde meydana gelen sesler ile ortaya çıkan tiklerdir. Fonik tik olarak de bilinmektedir.

Basit tikler, sistematik olarak aniden ortaya çıkmaktadır. Kasların kısa süreli hareketleri ile meydana gelirler.

Basit motor tiklere örnek vermek gerekirse:

-Göz kırpma

-Göz devirme

-Omuz silkme

-Baş sallama

-Dili dışarı çıkarma

-Basit vokal tiklere örnek vermek gerekirse:

-Öksürme

-Burun çekme

-Esneme

-Boğaz temizleme

Kompleks tikler, aynı anda birden fazla kas grubunun çalışmasıyla ortaya çıkmaktadır. Birden fazla kas çalışır ve daha uzun süreli hareketler yaşanır.

Karmaşık motor tiklere örnek vermek gerekirse:

-Ayak sallama

-Yüz buruşturma

-Yumruklama

-Dişleri sürtme

-Diş gıcırdatma

Karmaşık vokal tiklere örnek vermek gerekirse:

-Kekeleme

-Bağırma

-Çığlık atma

TOURETTE SENDROMU TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

Tourette sendromu geçer mi sorusu, sendromu yaşayan bireyler tarafından oldukça merak edilmektedir. Hafif şiddetteki tikler zamanla kendiliğinden geçebilir ve bu tiklere herhangi bir tedavi uygulaması yapılmaz. Orta şiddetli ve ağır şiddetli tikler ise hastanın hem duygusal hem sosyal hayatını son derece olumsuz etkilediği için tedavi sürecine başlanmaktadır.

Tourette sendromunun tedavi şekli hastanın yaşına, semptomların şiddetine, klinik bulgulara ve semptomların hastaya verdiği rahatsızlık derecesine göre planlanmaktadır. Tourette sendromunun tedavisi davranışsal terapi ve ilaç tedavisi olarak planlanmaktadır.

Çocuklarda ortaya çıkan Tourette sendromunun belirtilerinin erkenden fark edilmesi oldukça önemlidir. Hatta hastalığın tedavisinden bile önemlidir diyebiliriz. Bunun sebebi ise Tourette sendromunun semptomlarının ortaya çıkması ile çocuğun sosyal çevresinde alay konusu olmasıdır. Ebeveynler tarafından, öğretmenler tarafından ya da çevredeki rastgele biri tarafından dikkat çekilen herhangi bir olağan dışı davranış dikkate alınmalı ve bir uzmandan bu konu hakkında yardım alınmalıdır.