ABD ne zaman çekilecek: Afganistan'da son durum ne?

ABD ile Taliban arasındaki anlaşmanın artık neredeyse kesinleştiği Afganistan yeni bir döneme hazırlanıyor.

Bir yandan Taliban yaklaşık 20 senedir zirveye çıkardığı askeri gücünü siyasi arenaya taşırken, diğer yandan Taliban karşıtı Kabil hükümeti güçleri çatırdıyor.

Taliban ile ABD anlaşması

Geçtiğimiz hafta ortasında, ABD'li kaynaklar ABD Başkanı Donald Trump'ın Taliban ile Afganistan konusunda anlaşmayı onayladığını bildirdi.

Amerikalı ve Afgan yetkililere dayandırılan haberlerde, Taliban'ın belirli bir süre için şiddeti azaltması karşılığında ABD'nin ülkeden çekilmeyi kabul ettiği belirtildi.

Bu bilgiler bir süre sonra ABD Savunma Bakanı Mark Esper ve başkan Trump tarafından da doğrulandı.

Taliban tarafı adına ise açıklamayı, Siyasi Ofis Şefi Yardımcısı Mevlevi Abdusselam Hanefi yaptı.

"Taliban ile ABD'nin, Katar'ın başkenti Doha'daki görüşmelerinin tamamlandığını" ifade eden Hanefi, "İki tarafın bu ayın sonunda anlaşmayı imzalayacağını" bildirdi.

Hanefi, bu kapsamda ABD destekli Kabil hükümetinin 5 bin Taliban mensubunu serbest bırakacağı, buna karşılık Taliban'ın ise 1000 Kabil hükümeti askerini serbest bırakacağını ifade etti.

Şayet Taliban ile ABD arasında anlaşma imzalanırsa, 2018 yılının Ekim ayından bu yana sürdürülen barış müzakereleri, yaklaşık 16 aylık görüşme süreci sonunda başarıyla tamamlanmış olacak. Bu kapsamda yabancı güçler Afganistan'ı terk ederken ülke içerisindeki siyasi süreç Afganlar arasında görüşülecek.

Kabil hükümetinde kriz

ABD Afganistan'ı terk erme sürecine girerken, ABD destekli Kabil hükümeti ise seçim kriziyle çatırdıyor.

Ülkedeki karmaşık siyasi atmosfer ve düzenlenen seçimler uzun bir süre gündemi meşgul etmeye devam etti.

Yaklaşık 5 ayın sonunda kördüğüme dönen seçim sonuçları açıklanırken, seçimin galibi olarak Afganistan'ın mevcut devlet başkanı Eşref Gani açıklandı.

Bunun ardından başta Afganistan İcra Heyeti Başkanı Abdullah Abdullah "paralel hükümet" ilan ederken seçim sonuçlarını tanımadığını açıkladı. Abdullah'a, seçim sürecinde ortak hareket ettiği Özbek savaş ağası Abdurreşid Dostum da desteğini açıkladı.

2014 yılındaki başkanlık seçimlerinde de benzeri bir kriz çıkmış, ancak ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin girişimleri sayesinde 14 Haziran 2014'te yapılan ikinci tur devlet başkanlığı seçiminde kullanılan tüm oyların tekrar sayımı ve kazanan adayın Ulusal Birlik Hükümeti kuracağı üzerinde anlaşma sağlanmıştı.

Benzeri bir Amerikan girişimi gelmeyince Kabil hükümeti tarafları derin bir krizin eşiğinde geldi.

Olası bir iç savaş

Kabil hükümetinin yaşadığı siyasi krizin bir iç savaşa evrilmesi de ihtimaller arasında.

Hükümeti teşkil eden taraflar temelde iki kökene dayanıyor. Bunların ilki ABD'nin işgal sonrası desteklediği ve Peştun çoğunluğa hitap etmek için başa getirdiği Peştun siyasiler. Bu kesimin görünürde başında Eşref Gani bulunuyor.

İkinci taraf ise geçmişte Kuzey İttifakı'nı oluşturan grupların siyasileri ve askerleri. Bunlar arasında temelde Cemaat-i İslami üyesi Tacikler, Özbekler ve İran destekli Hazaralar bulunuyor. Bu kesimi ise Abdullah Abdullah, Abdurreşid Dostum gibi isimler temsil ediyor.

Şayet her iki taraf arasındaki kriz çözülmezse, ülkede Taliban'ın karşısında Kabil hükümetinin uzun süre varlık gösteremeyeceği, Afganistan'ın yeniden bir iç savaş atmosferine sürüklenebileceği tahmin ediliyor.

Şubat ayı sonunda Taliban ile ABD'nin anlaşmaya varmasıyla sürecin şekillenmesi bekleniyor. (Mepa News)