BIST9.064,57%2,93
USD32.3157%0.07
EURO35,1253%0.16
ALTIN2.295,85%0.80
Dünya

Batı Asya'nın unutulan coğrafyası: Belucistan

İran'ın 31 'ostan'ından (eyalet) biri olan Sistan ve Belucistan, daha çok kısaca 'Belucistan' olarak biliniyor.

Abone OlGoogle News
27 Şubat 2021 21:45

İran'ın 31 'ostan'ından (eyalet) biri olan Sistan ve Belucistan, daha çok kısaca Belucistan olarak biliniyor.

İran'ın en yoksul bölgesi sayılan Belucistan Eyaleti 180 bin kilometrekareyi aşan alanına rağmen ülke genelindeki 2016 tarihli nüfus sayımına göre yalnızca yaklaşık 2.775.000 nüfus barındırıyor.

Eyalet nüfusunda çoğunluk Belucilerde iken 'Sistaniler' olarak bilinen Farslar da azınlıkta bulunuyor. Irak'taki Şii Necef Havzası'na liderlik eden Ali Sistani de İran'ın Meşhed şehrinde doğmakla beraber, ailesinin kökeni bu eyaletteki Sistani Farslara dayanıyor.

Belucilerin ezici çoğunluğunu Sünniler, Sistani Farsların çoğunluğunu ise Şiiler oluşturmaktadır. Bu sebeple Sistan ve Belucistan Eyaleti'nin nüfusunun çoğunluğunu Sünniler oluşturur.

Belucistan coğrafyası ve Beluciler


Belucistan İran, Pakistan ve Afganistan arasında bölünmüş bir coğrafyadır. En büyük parçası Pakistan'da bulunmaktadır. Kuetta şehri merkezli Belucistan Eyaleti, yaklaşık 348 bin kilometrekare arazisiyle Pakistan'ın en büyük eyaletidir. Bununla birlikte 2021 itibariyle 225 milyonu aşan Pakistan nüfusunun yalnızca yaklaşık 14 milyonu bu eyalette yaşamaktadır. Belucistan ve Beluciler bugünkü Afganistan sınırlarının güneyine de taşmaktadır.

Belucistan Coğrafyası yer üstü kaynaklarının çok zengin olmaması ve mevcut potansiyelinin de değerlendirilmemesi dolayısıyla üç ülkede de nispeten seyrek nüfusludur.

Pakistan'da 8-10 milyon, İran'da 2,5-3 milyon, Afganistan'da 500 bin-800 bin Belucinin yaşadığı tahmin edilmektedir.

Küçük Şii, Hindu, Sih azınlıkların dışında Belucilerin tamamına yakını Sünnidir.

Belucistan tarihi

7. yüzyılda İslam orduları Belucistan'ı fethetti ve Belucilerin İslamlaşması başladı. İlerleyen dönemde Belucistan'da idare Hint Altkıtası'ndaki gelişmelere göre şekillendi.

16. yüzyılda İran'ı yöneten Safeviler Belucistan'a ele geçirmek üzere saldırdılar. 16. yüzyıldan 18. yüzyıla bölge İran'ı yöneten Safeviler ile Hindistan'ı yöneten Türk-Moğol İmparatorluğu arasında bir çatışma ve rekabet bölgesine dönüştü. 17. yüzyılda Hindistan daha çok bölgeye hakimken 18. yüzyılda İran Şahı Nadir Şah Avşar'ın Hind Seferiyle üstünlük İran'a geçti.

19. yüzyılda Hindistan'ın İngiltere tarafından ele geçirilmesinin ardından İngiltere İran'ı Belucistan'da olabildiğince geri attı. 1877'de İngiltere ve İran, Belucistan üzerinde bugünkü sınırda anlaştılar. Bu sınırı 1947'de bağımsızlığını kazanan Pakistan devraldı.

İran Belucistanı'nda dini sorunlar

İran Belucistanı'nda yaşayan Sünniler, Şahlık dönemlerinden beri üzerlerindeki dini baskıdan şikayetçi. Bu baskının İran Devrimi'yle daha da arttığını belirten Beluciler hem teşvik hem zorlamayla Şiileştirilmeye çalışıldıklarını belirtiyorlar. 

Belucistan Eyaleti'nin merkezi olan Zahedan şehrinde yer alan, Hind Altkıtası'ndaki Diyobendi Ekolü'nden Zahedan Darul Ulum'u (İlimler Merkezi, Ana Medrese) bölgedeki Sünnilerin dini merkezi olmasının yanı sıra, sadece Belucilerin değil diğer İranlı Sünnilerin de itibar ettiği İran'daki en büyük Sünni kurum.

Şahlık döneminde kurulan bu dini eğitim merkezinin başında uzun yıllardır Sünni Beluci din adamı Abdulhamid İsmailzahi (1946-) bulunuyor. İsmailzahi sık sık Sünnilerin İran'da uğradığı baskılardan şikayet ediyor. Sünnilerin her türden ayrımcılığa uğradığını belirten İsmailzahi, Sünni dini kurumlarına Şii mollalar atanmasına da tepki gösteriyor.

Yazma kurallarını okudum ve kabul ediyorum.600 karakter kaldı
×

Bu sayfalarda yer alan okur yorumları kişilerin kendi görüşleridir.
Yazılan yorumlar hiçbir şekilde akittv.com.tr’nin görüş ve düşüncelerini yansıtmamaktadır.
Yazılanlardan akittv.com.tr sorumlu tutulamaz.

0 Yorumlar
  • Yeniden eskiye
  • Eskiden yeniye
  • Öne Çıkanlar