BIST9.079,97%3,10
USD32.3481%0.17
EURO35,1088%0.11
ALTIN2.306,64%1.28

Orman yangınlarının altında yatan kök sebep ?

M.Serhat Durmuş

Abone OlGoogle News
07 Ağustos 2021 13:47

Halen ülkemizde devam eden orman yangınlarının asıl nedenleri üzerine yoğunlaşmak istedim bu gün . Zira gerçek nedenleri tam olarak konuşmazsak çözüm için genel bir fikrimizde oluşmayacaktır .

Öncelikle Afad’ın açıkladığı orman yangınlarının sebeplerine göz atalım;

İhmal ve dikkatsizlik nedeniyle çıkan orman yangınları:

Ormanda güvenlik tedbiri alınmadan ateş yakılması,

Yakılan ateşin söndürmeden bırakılması,

Sönmemiş sigara izmariti ve kibritin yere atılması.

Orman içinde veya bitişiğindeki tarlalarda istenmeyen ot veya anızın yakılması,

Gece aydınlatma için ormanda ateşle dolaşılması,

Cam ve cam kırıklarının ormanda bırakılması,

Çocukların orman içinde ateşle oynamaları.

Kasıtlı çıkarılan orman yangınları:

Tarla veya otlakları genişletmek için ormanın bilerek yakılması,

Orman içinde yapılan kanunsuz işleri gizlemek için yangın çıkarılması,

Birilerinden intikam almak veya bir şeyi sabote etmek için yangın çıkarılması,

Yabani hayvanları uzaklaştırmak için yangın çıkarılması.

Bana göre yukarıda yazılanların hiçbiri şuan yaşadığımız ve halen tamamen sönmemiş yangınların tek başına açıklanması için yeterli değil . Daha geniş spektrumlu bir analiz yapacak olursak küresel ısınma veiklim değişikliği bana çok daha gerçekçi geliyor . Zira yangınların hemen başında çıkan terör örgütünün başlattığı ve sabotaj ihtimali giderek zayıflıyor . Bunun en büyük sebebi ise yangınların Avrupa , Amerika ve dünyanın genelinde sayıca inanılmaz artışıdır .

Küresel ısınma ve iklim değişikliği , ne sadece doğal bir nedendir ne de sadece yapay bir neden . Dünya iklimi, uzun zaman aralıklarında sürekli değişmektedir ve buna bağlı olarak yangın faaliyetleri de etkilenebilmektedir. Ancak son 150-200 yıllık iklim değişiminin ana nedeni insanlardır: Sanayi, tarım, hayvancılık, taşımacılık, vb. faaliyetler sırasında üretilen sera gazları, küresel ısınmaya neden olmaktadır. İnsan harici nedenlerle bu dönemde küresel ısınma yaşama ihtimalimiz %1'in altındadır . Dolayısıyla neredeyse kesin olarak, iklim değişiminin nedeninin insanlar olduğunu bilmekteyiz.

Küresel ısınma, ortalama sıcaklıkların yükseldiği ve ekstrem hava - iklim olaylarının sayı, sıklık ve şiddetinin artmasıyla karakterize edilir. Örneğin sıcaklar daha sıcak, soğuklar daha soğuk, kuraklıklar daha kurak, yağışlar daha şiddetli olur. Ancak ortalamada sıcaklıkların artışı soğuklukların azalmasından daha fazladır, bu da ortalama sıcaklığın artmasıyla sonuçlanır.

Dünya genelinin daha sıcak ve daha kurak hale gelmesi, daha büyük yangınların ana nedenlerinden birisidir. Ayrıca halihazırda sıcak ve kurak olan Akdeniz İklimi gibi iklimlerde daha da sıcak ve daha da kurak zamanların görülmesi, yangın mevsiminin süresini uzatmakta, yangın riskini artırmakta, çıkan yangınların daha uzun süreler boyunca yanmasına ve daha geniş alanları kül etmesine neden olmaktadır.

Türkiye'de yangınlar nedeniyle yanan alanların miktarı, yangın sayısı ve yangın çıkış nedenlerini incelediğimizde , 1988-2019 yılları arasında ülkemizde ;

68.579 adet yangın çıkmıştır. Bu, yılda ortalama 2.143 adet yangına denk gelmektedir.

336.824 hektar alan yanmıştır. Bu, yılda ortalama 10.526 hektar alanın yanması demektir.

Bu yangınların %11'i doğal nedenlerle, %48'i ihmâl/kaza nedeniyle, %10'u kasıtlı olarak, %30'u ise faili meçhul bir şekilde çıkmıştır (yani nedeni tespit edilememiştir).

Yangınları zamanında söndürecek tedbirlerin alınması elbette ki önemlidir ancak küresel ısınma ve iklim değişikliği için ülkemizde ve tüm dünyada kalıcı tedbirlerin alınması genel önceliğimiz olmalıdır . Zira tüm bu yangınları önlemeyi sadece uçak sayısına indirgediğimizde bunun aslında tam anlamıyla bir çözüm olmadığı önümüzdeki yıllarda yine yangınlar çıkmaya devam ettiğinde anlaşılacaktır .

Dünya , Kovit -19 nedeniyle oluşan pandemiye nasıl kenetlenerek müdahale ettiyse küresel ısınma ve iklim değişliğine de aynı hassasiyetle müdahale etmelidir . Bu konuda ülkemizde , ilgili bakanlıklarve Afad dışında , Tema vakfı gibi , Akut gibiönemli sivil toplum kuruluşlarının sayısının ve etkisinin giderek artması en büyük temennimdir .

M.Serhat Durmuş

Akit TV köşe yazarı