Yaklaşık iki yıldır insanlık alemini tarumar / kahr – ü perişan eyleyen Kovid – 19 (korona virüsle) ilgili – bir daha hatırlanmamak / yaşanılmamak üzere - herkesin acıklı bir hikâyesi / anısı vardır.

DSÖ (Dünya sağlık Örgütü) başta olmak üzere evrensel ve ülkesel bazda tüm sağlık otoriteleri “pandemi” ilan edilen korona virüsle ilgili bir taraftan canla başla çalışırken, diğer bir taraftan da bu illet virüs can almaya / kor ateşler bırakmaya devam ediyor. Alınan tedbirlerle birlikte virüsün yayılma / bulaşma hızı durdurulmaya ve çeşitli ülkelerden gelen tedavi yöntemleri / aşı haberleri de bu virüsü kökten ortadan kaldırmaya çalışmaktadır.

Korona virüs süreciyle ilgili tüm gelişmeleri yakından takip etmeye ve mümkün mertebe objektif olmaya çalışıyoruz. Bunu yaparken bir taraftan “ne şiş, ne kebap yansın!” diyor, diğer bir taraftan da bazen objektif – sübjektif tartışmalarla doğru / yanlış uygulamaları da sizlerle paylaşıyor, “gelecek” adına “geçmiş” te neler yaşanıldığına dair tarihe notlar düşmeye çalışıyoruz. Bunlardan bir tanesi de “aşı” üzerinden yapılan spekülasyonlar ile dezenformasyonlarla ilgili algılardır.

Aşılarla ilgili zaman zaman “destekleyici”, zaman zaman “eleştiri – tenkit” içerikli yazılar yazsak da bu bizi ne “aşı taraftarı” ve ne de “aşı karşıtı” yapar. Gayemiz; doğru bilgi ve gelişmeleri paylaşarak insanlığın başına musallat edilen bu illetin bir an önce ve hep birlikte / elbirliğiyle ortadan kaldırılmasına yardımcı olmaktır. Düsturumuz; Peygamberimiz (s.a.v.) Efendimizin de buyurduğu gibi “İnsanların en hayırlısı, insanlara faydalı olandır!” gerçeğidir.

Alınan tedbir, icat edilen ilaç ve aşı uygulamalarıyla birlikte korona virüs illeti ortadan kalktığı / kaldırıldığı sürece genelinde dünya ve özelinde de ülke insanımız rahata, huzura, refaha, mutluluğa ve her şeyden önemlisi de o eski normallere / sağlıklı günlere dönecek, herkes de o özlediği hayata kavuşmuş olacaktır.

Bu gerçeklerden hareket ederek son bir hafta içerisinde hem dünya ve hem ülkemiz çapında “aşılar” la ilgili yaşanılan gelişmeleri sizlerle paylaşmaya çalışacağım:

“Acil kullanım onayı aşamasına gelen Turkovac için faz çalışmaları sürüyor. Gönüllülere uygulanan Turkovac aşı çalışmasında şu anda dek yan etki görülmedi. Yerli aşı Turkovac tıpkı Sinovac gibi inaktif türde olacak.

Turkovac’ın faz – 3 çalışması 5 merkezde devam ediyor. Turkovac aşısı ile ilgili açıklama yapan Sağlık Bakanı Fahrettin KOCA, “onay alınması halinde ekim ayı içerisinde seri üretime geçeceğiz.” dedi.

Turkovac’ın faz – 3 çalışmasının devam ettiği 5 merkezden biri olan Kayseri Şehir Hastanesi’nde gönüllüler aşılanmaya devam ediyor. Şimdiye kadar 36 kişinin aşılandı, Kayseri Şehir Hastanesi’nde 650 kişi ise gönüllü olmak için başvuruda bulundu. Aşının uygulandığı 36 kişide herhangi bir yan etki görülmezken, Kayseri Şehir Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Ayşin Kılınç Toker, sürecin güzel bir şekilde devam ettiğini dile getirdi.

Toker, “Turkovac aşılamasına faz – 3 çalışması şeklinde devam ediyoruz. Türkiye’de birçok merkezde de eş zamanlı olarak başladı. Şu ana kadar 650 başvurumuz mevcut. E – nabız üzerinden aşı randevusu alır gibi başvuru yapılabiliyor. Biz bu kişilere tek tek dönüş yapıyoruz. Kişilerin bu süreçte Kovid geçirip geçirmediği ya da başka bir aşıyla normal aşı takviminde aşılanıp aşılanmadığı sorgulanıyor. Akabinde herhangi bir kronik hastalığı olup olmadığı, aşı için bir engeli olup olmadığı planlanıp, randevu vererek hastanemize çağırıyoruz. Şu ana kadar 36 gönüllümüzü Turkovac aşısı ile aşıladık ve herhangi bir yan etki görmedik. Süreç gayet güzel bir şekilde devam etti ve gönüllülerimiz gelmeye devam ediyor” diye konuştu.

Ayşin Kılınç Toker, “Pandemi uzun bir süredir devam ediyor ve edecek gibi de görünüyor. Bu nedenle aşılar devam eden ve tekrarlayan dozlarda gerekecek. Bu da ülke ekonomileri için önemli bir sıkıntı. Yabancı menşeili aşıların temini Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz bir şekilde yapılıyor ama eğer ülkemizde üretilen aşımızı aktif bir şekilde güven içerisinde kullanılabilir hale getirirsek bu ülke ekonomisi için güzel bir katkı oluşturacak. Ayrıca, kendi ürettiğimiz aşının tüm dünya çapında geçerlilik alabilmesi, faz – 3 ve faz – 4 aşamalarının güzel bir şekilde tamamlanabilmesi için bilime katkı amaçlı vatandaşlarımızı aşı gönüllüsü olmaya davet ediyorum” ifadelerini kullandı.

Turkovac gönüllüsü 45 yaşındaki Erhan Çetin de, “1,5 – 2 senedir Turkovac aşısının gelmesini bekledim. Kendimi risklerden korudum. Sosyal mesafe, temizlik ve maske kurallarına dikkat ettim. Şimdiye kadar hastalanmamış herkesi Turkovac aşısı için gönüllü olmaya davet ediyorum” dedi.

Erciyes Üniversitesi ile Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı tarafından geliştirilen yerli aşı olan Turkovac, Sinovac gibi inaktif türdedir.” (www.sozcu.com.tr / 10 Eylül 2021)

Aşıyla ilgili bir gelişmeyi de ABD’den verelim;

“ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri (NIH) tarafından finanse edilen ve 458 yetişkin üzerinde yapılan çalışma sonucunda; destek doz almadan Kovid – 19’a karşı en çok antikor üreten Moderna aşısı oldu.

NIH tarafından finanse edilen ancak şu ana kadar herhangi bir hakemli dergide yayımlanmamış çalışmada; ülkede kullanılan 3 aşı olan Pfizer, Moderna ve Johnson & Johnson (J & J) aşılarını mercek altına aldı.

Çalışma kapsamında hangi aşının takviye doz olarak uygulandığında daha etkili olduğu belirlendi.

Buna göre orijinal J & J aşılanmış kişilerde antikor seviyeleri bir J & J güçlendiriciden sonra 4 kat, Pfizer güçlendiriciden sonra 35 kat ve Moderna güçlendiriciden sonra 76 kat arttı.

Aynı çalışmada başlangıçta Moderna aşısı alanların antikor düzeylerinin Pfizer veya J & J alanlara kıyasla “uygulanan destekleyici aşıdan bağımsız olarak” daha yüksek olduğu belirtildi.

458 yetişkin üzerinde yapılan çalışma, takviye dozlardan 15 gün sonra antikor seviyelerini analiz ederek bu sonuçlara ulaştı.” (www.haber7.com.tr / 14 Ekim 2021)

Aşıyla ilgili bir diğer gelişmeyi de bizden vererek mevzumuza devam etmeye çalışalım;

“Ankara Şehir Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. İhsan Ateş, yerli korona virüs aşısı Turkovac’a ilişkin yaptığı açıklamada; “Şöyle bir müjde verebiliriz. Turkovac ve CoronaVac’da yaptığımız çalışmada sonuç güvenli olarak saptandı. Hem de etkinlik anlamında olumlu sonuçları var” dedi.

Doç. Dr. İhsan Ateş açıklamalarına şu şekilde devam etti;

“Bu çalışmamız 2 doz Sinovac yapmış ve korona virüse yakalanmamış kişilere yönelik. Dün itibariyle gönüllülerimizi almaya başladık. An itibariyle 100’ün üzerinde kişinin kriterlere uygun olduğunu tespit ettik. Faz – 3A çalışmamızı 43 merkezde yürüteceğiz. Bu çalışmadan önce Faz – 2B çalışmamızı yaptık. Dün itibariyle 1. Aydaki etkinlik verilerimize ulaştık. Verilerin olumlu olması üzerine 3A çalışmamıza geçtik. Delta’ya Alfa’ya karşı etkinliğini tespit ettik.

Şöyle bir müjde verebiliriz… Turkovac ve CoronaVac’da yaptığımız çalışmada sonuç güvenli olarak saptandı. Hem de etkinlik anlamında olumlu sonuçları var. Raporlanacak ve araştırma makalesi olarak yayınlanacak.

2 – 3 bin gönüllüde etkinlik tespit edildiğinde acil kullanım onayı DSÖ’nün kriterlerine göre alınabilir. Turkovac sayısında da 3 bin sayısına gelip uygun olup olmadığına ilgili komisyonlar karar verecek.

Şu an görüntülerimiz Türkiye genelinde randevu alıp aşılamaya katılabiliyorlar. Dün bakan beyin açıklaması sonrası 7 – 8 bin kişinin başvuru yaptığını görüyoruz.” (www.haber7.com.tr / 14 Ekim 2021)

ABD’nin de içyüzünü yansıtan bir son dakika haber gelişmesini de vermeden geçmeyelim;

“Milyonlarca insan aşı bekliyor. ABD’de ise aşılar çöpe gidiyor. Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC)’ne göre ülkede mart ve eylül ayları arasında 15 milyon doz korona virüs aşısı çöpe atıldı. Başka bir araştırmada da aralık ve temmuz ayları arasında 1 milyon doz aşının kullanım dışı kaldığı tespit edildi. Aşıların çöpe gitmesinin başlıca nedenlerinden biri randevulara gidilmemesi…

Eyaletlere dağıtılan aşılar, bürokratik engeller ve güvenlik endişeleri nedeniyle başka ülkelere de bağışlanamıyor.

ABD’de aşılar çöpe atılırken dünyada milyonlarca insan halâ ilk doz aşısını olmayı bekliyor.

Eylül ayı itibariyle düşük gelirli ülkelerin nüfusunun yalnızca yüzde üçü ilk doz aşıyı yaptırabildi.” (www.haber7.com.tr / 17 Ekim 2021)

Tüm bu gelişmeler bir kez daha şunu gösteriyor ki aşı konusundaki tartışma ve gelişmeler bitmeyeceğe benziyor, bekleyip görelim!...